Құран Кәрим 
Жұма сұхбаты:
Қарыз қажеттілігі бар адамға беріледі
Шәрәфуддин Иса әл-Ғаззи хазреттері шафии мазһабының фиқһ ғалымы. 740 (м.1339) жылы Газада туылды. 799 (м.1397) жылы қайтыс болды. Бір дәрісінде былай деген:
Мынадай үш жағдайда қарыз сұрауға болады: 1) Напақа алу үшін. Қажетті азық-түлік сияқты қажетті киім-кешек те напақаға жатады. 2) Үй алу, жалға алынған үйдің ақысын төлеу, суықтан сақтану мақсатымен киім алу немесе емделу ақшасы сияқты қажеттіліктер үшін. 3) Лауазымы, жұмыстағы қызметі себебімен әдетке сай киіну үшін. Тек осыларға ғана қарыз беріледі. Залымдарға, күнәхарларға, қажеттілігі жоқ адамдарға, ақшасын қажетсіз жерге, харамға жұмсайтындарға қарыз бермеу керек. Біреуге қарыз беріп, өзін қиындыққа түсіру де дұрыс емес. Осы үш бөлімде айтылғандардан басқа жағдайларда қарыз сұрауға болмайды. Мысалы, ақшасы жоқ адамның торт жеу және қымбат матадан киім алу, көршісінде бар деп қажет болмаған бір нәрсені сатып алу үшін қарыз сұрау дұрыс емес. Қысқасы, өз мансабы мен лауазымы қажет етпесе, әлеуметтік жағдайына сай болмаған, салтанатты саналатын тағамдар, сусындар және киімдер үшін қарыз алуға болмайды...
Сұрап үйренген ғалым:
Фиқһ ғалымдарының дәрежелері
Сұрақ: Құран кәрімнен үкім шығаратын мүжтәһид ғалымдардың барлығы бірдей ме, әлде олардың белгілі бір дәрежелері бар ма?
Жауап: Бұл туралы «Ибн Абидин», «Мәжмуа-и Зухдия» және «Уақфунният» кітаптарында былай делінген:
«Фиқһ ғалымдарының жеті тобы, жеті дәрежесі бар. Ең үлкен дәрежесі – ахками исламияда (Ислам үкімдерінде) мүжтәһид болғандар. Олар мутлақ мүжтәһид деп аталады. Төрт мазһаб имамдары осындай ғалымдарға жатады.
Екінші топ, мазһабтағы мүжтәһид атанған үлкен ғалымдар. Имам Әбу Юсуф, Имам Мұхаммед Шайбани және Имам Ағзам хазреттерінің басқа шәкірттері осы топқа жатады. Олар Имам Ағзам Әбу Ханифа хазреттері қойған тәсілдер мен қағидалар бойынша дәлелдерден үкім шығарады.
Үшінші топ, мәселелерде мүжтәһид болған ғалымдар. Олар енді шыққан мәселелердің үкімдерін табады. Олардың тапқан үкімдері алғашқы екі топтағылардың үкімдеріне сай болуы керек. Хассаф, Тахауи, Кәрхи, Шәмс-ул-әймма Халуани, Шәмс-ул-әймма Сәрахси, Паздауи, Қадихан және т.б. үлкен ғалымдар үшінші топтағы мүжтәһидтерге жатады. Олардан кейінгі топтардағы ғалымдар мүжтәһид емес, олар муқаллид...
