7 - Шәууал, 1445 жыл.
     16 - Сәуір, 2024 жыл.   

  Негізгі бөлім / Әдеп-ахлақ / Ислам ахлақы / ШЫНАЙЫ МҰСЫЛМАН ҚАНДАЙ БОЛАДЫ?

ШЫНАЙЫ МҰСЫЛМАН ҚАНДАЙ БОЛАДЫ?

Насихаттардың біріншісі, сенімді Әһли сүннет ғалымдарының кітаптарында білдірілгендей дұрыстау. Бұл ғалымдар кітаптарында Асхаби кирамнан естігендерін жазып қалдырған, өз ойларынан ештеңе жазбаған. Тозақтан құтылатындар – тек осы ғалымдарға мойынсұнғандар. Аллаһу та’ала осы ұлы адамдардың еңбектеріне мол марапатын берсін! Төрт мазһабтың ижтиһад дәрежесіне көтерілген мүжтәһидтеріне және олар жетілдірген үлкен ғалымдарға «Әһли сүннет» ғалымы делінеді. Сенімді (Иманды) түзеткеннен кейін ахками исламийаға (Ислам үкімдеріне) мойынсұну, яғни фиқһ кітаптарында білдірілген ғибадаттарды үйрену және орындау, әрі тыйымдарынан сақтану қажет. Бес уақыт намазды ерінбестен, немқұрайлы қарамастан, шарттарына және та’дили әрканға мән беріп оқу керек. Нисап мөлшеріндей мал-мүлкі және ақшасы бар болған адам зекет беруі керек. Имам Ағзам хазреттері: «Әйелдердің әшекей ретінде қолданатын алтын және күмістердің де зекетін беру қажет» – деген.

Құнды өмірді тіпті қажетсіз мубахтармен де өткізбеу керек. Хараммен өткізбеу онсыз да қажет. Музыкамен, әнмен және сазды аспаптармен шұғылданбау керек, бұлардың нәпіске беретін ләззаттарына алданбау керек. Бұлар – бал араластырылған, шекермен қапталған у сияқты.

«Ғайбат» етпеу керек. Ғайбат айту харам болып табылады. [Ғайбат – бір мұсылманның немесе зиммидің жасырын кемшілігін сыртынан айту деген сөз. Кәпірлердің, бидғатшылардың, мазһабсыздардың, ашық түрде күнә істейтіндердің  сол күнәларын, зұлымдық етушілердің және сауда-саттықта алдаушылардың осы жамандықтарын хабарлау арқылы мұсылмандардың олардың зияндарынан сақ болуына жәрдем беру, мұсылмандықты қате жеткізетіндердің және жазатындардың бұл жалаларын баршаға білдіру керек. Бұларды айту ғайбат болып саналмайды. (Рәддул мухтар: 5-263)]

«Нәмима» жасамау керек, яғни мұсылмандар арасында сөз тасымау керек. Бұл екі күнәні істегендерге әр түрлі азаптар берілетіндігі білдірілген. Өтірік айту және жала жабу да харам болып табылады, бұдан сақтану қажет. Бұл екі жамандық барлық дінде де харам еді. Жазасы өте ауыр. Мұсылмандардың айыптарын жасыру, жасырын күнәларын жарияламау және кемшіліктерін кешіру үлкен сауап. Кішілерге, қол астындағыларға [әйеліне, бала-шағаларына, шәкірттеріне, әскерге, қызметкерге], кедейлерге мейірімді болу керек. Кемшіліктерін бетіне баспау керек. Болмашы себептермен ол бейшараларды ренжітпеу, ұрып-соқпау және балағаттамау керек. Ешкімнің дініне, мал-мүлкіне, жанына, абыройына, намысына тимеу керек, адамдардың және үкіметтің алдындағы қарыздарды өтеу керек. Пара беру және алу харам болып табылады. Тек залымның зұлымдығынан құтылу үшін және мәжбүрлеген, қорқытқан жағдайда беру пара болып саналмайды. Бірақ мұны да алу харам болады. Әркім өз кемшіліктерін көріп, Аллаһу та’алаға жасаған жаман әрекеттерін, айыптарын ойлау керек. Аллаһу та’аланың жаза беруде асықпайтындығын, ризығын тоқтатпайтындығын білу керек. Ата-ананың, үкіметтің Ислам үкімдеріне сай болған бұйрықтарына бағыну керек, Ислам үкімдеріне сай болмағандарына қарсы шықпай, бүлік тудырмай, фитнаға себепкер болмау керек. [Қысқасы, шынайы мұсылман – мәдениетті, озық ойлы адам. «Мәктубати Масумийа» кітабының екінші том, 123-ші хатына қараңыз!]

Сенімді түзеткеннен және Ислам дінінің әмірлерін орындағаннан кейін, барлық уақытты Аллаһу та’аланы зікір етумен өткізу керек. Зікірді үлкен ғалымдар білдіргендей оқуды жалғастыру керек. Зікірге, яғни жүректің Аллаһу та’аланың есімін, «Заттық сипаттарын» еске алуына, ойлауына тосқауыл болатын барлық нәрсені өзіне дұшпан деп білу керек. Ислам дініне неғұрлым қатты берілсе, күнде бес уақыт намаз оқылса, Оны еске алудың ләззаты соғұрлым артады. Ислам дініне мойынсұнуда немқұрайлық, жалқаулық артқан сайын сол ләззат та азая түседі және қалмайтын болады. Зікірдің түрлері бар. Бұлардың бірі: «Аллаһу әкбар, Аллаһу әкбар. Лә илаһа иллаллаһу уаллаһу әкбар. Аллаһу әкбар уә лиллаһил-хамд». Бұған «Тәшриқ тәкбірі» делінеді. Мұны күнде көп айту керек. «Истиғфар дұғасы» да пайдасы өте көп тиетін зікірдің бір түрі. Ислам дұшпандары Аллаһу та’аланың әмірлерін, тыйымдарын жоюға тырысып жатыр. Мұсылмандар осындай іріткі тудыратын, бұзылуға себепші болатын газеттерді, теледидарды үйлеріне кіргізбеуі керек, олардың өтіріктеріне, жалаларына алданып, тұзақтарына түсуден өте абай болу керек.

Ықыласпен орындалмаған ғибадаттың пайдасы да, сауабы да болмайды. «Ықылас» – әрбір істі тек Аллаһ разылығы үшін жасау деген сөз. Ықылас Аллаһу та’аладан басқа еш нәрсені жақсы көрмеу арқылы, тек Оны жақсы көру арқылы өздігінен пайда болады. Жүректің тек Оны жақсы көруіне «Жүректің тәсфийасы», «Жүректің итминаны» немесе «Фәна филлаһ» делінеді. Жүректің итминанға (толық сенімге) жетуі тек Оны көп еске алумен ғана, ұлылығын, ниғметтерін ойлаумен ғана іске асатындығын Рад сүресінің жиырма сегізінші аяты білдіруде. Адамда ақыл, жүрек (көңіл) және нәпіс деп аталатын үш қуат бар. Ақыл мен нәпістің орны – ми. Көңілдің орны – жүрек. Ақыл мектеп дәрістерін, ғылыми білімдерді, өнеркәсіп есептерін, мал-мүлік иесі болуды, ахиретке қолжеткізу жолдары сияқты пайдалы нәрселерді ойлайды. Қаласа ойлайды, қаламаса ойламайды. Ақылдың осы ойларға және адамның бұларға қауышуына тырысуы керек. Тіпті, бұл өте сауапты болады. Харам болған ойлардың жүрекке (көңілге) жайылуы зиянды. Нәпіс әрдайым харамдарды, зиянды нәрселер істеуді ойлайды. Жүректің (көңілдің) өзінде еш қандай ой жоқ. Оны ақылдың, нәпістің және сезім мүшелерінің миға және мидан жүрекке жеткен харам нәрселердің ойлары келіп, оны ауру қылады. Жүректі (көңілді) осы ойлардан құтқару қиын. Бұл ойлар келмесе, ол Аллаһу та’аланы еске алады, ойлайды. Яғни жүрек мүлдем ойсыз қалмайды. Жүректің (көңілдің) Аллаһу та’аланы ойлауы есімін көп айту арқылы немесе бір әулиеге жақсы көріп қарау арқылы іске асады. Егер әулие табылмаса, есіміні естіген бір әулиенің өмірбаянын оқып үйренеді де, оны қатты жақсы көреді. Оған «Рабыта» жасайды. Яғни үнемі оны ойлайды. Бір әулиені көру Аллаһу та’аланы еске алуға себепші болатындығы хадис шәрифте білдірілген.