11 - Шәууал, 1445 жыл.
     20 - Сәуір, 2024 жыл.   


Фәна

Тасаууф іліміндегі термин. Өзін жоқ санау. Масиуаны, Аллаһу та’аладан басқа барлық нәрсені ұмыту, махлұқтарға деген сүйіспеншілін және ойын көңілден шығару, Аллаһу та’аланы көп зікір ету (еске алу) нәтижесінде пайда болған өзін ұмыту халі.

"Фәнаға қауышу үшін қажет болған он нәрсе: тәубе, зуһд (дүниелікке берілмеу), тәуәккүл ету, қанағат ету, узлет, яғни дінді, ахлақты бұзатын адамдардан, кітаптардан сақтану, зікір ету (барлық істе Аллаһу та’аланы еске алу), тәуәжжуһ (барлық қалау мен тілектерден арылып Аллаһу та’алаға бет бұру), сабыр, мурақаба (өзін есепке тарту) және разы болу (Аллаһу та’аладан келген нәрсенің барлығына мойынсұну) болып табылады." (Ахмед Фаруқи)

"Марифат (Аллаһу та’аланы тану) және шынайы иман – фәна халінің пайда болуына және өлместен бұрын болған өлімге (ғафлеттен ұзақ болып, әр сәтте Аллаһу та’аланы еске алуға) байланысты болғандықтан фәна халі көп болған адамның иманы әрдайым кәміл (жетілген) болады. Пайғамбарымыз алейһиссалам былай деді: «Әбу Бәкірдің иманы бүкіл үмбеттің имандарының қосындысымен тартылатын болса, Әбу Бәкірдің иманы ауыр басады.» Өйткені ол фәна мақамында бүкіл үмбеттен (әрбір мұсылманнан) да үстем еді. Асхаби кирамның барлығы фәна мақамына қауышқан еді." (Мұхаммед Масум)

"Фәна және бәқа – иесінің ар-ұжданына байланысты. Тілмен, сөзбен жеткізу қиын. Дәмін татумен түсінуге болады." (Абдулхаким Аруаси)